Signaalwaarden

Een deel van die sociale druk lijkt te komen doordat de regering de bevolking iets oplegt waarvan ze de effecten en timing niet begrijpen. Ik moet eerlijk zeggen dat ik de timing en de gekozen maatregelen ook niet altijd even goed begrijp. De koehandel in de debatten in de tweedekamer resulteren in naijlende maatregelen die niet lijken aan te sluiten bij de corona cijfers, en misschien nog wel minder bij de situatie waarin veel mensen in het land zich in bevinden. Gefrustreerde ouders en kinderen wapperen met een gefingeerd onderzoek, beweren onterecht dat zelfmoordcijfers zijn gestegen en krijgen zo de scholen weer geopend, terwijl kleine ondernemers (met kinderen) failliet gaan, ouderen wegkwijnen in afgesloten verpleeghuizen en zorgpersoneel (ook met kinderen) hun ziekenhuis weer zien volstromen met COVID-19 patienten.

Hoe dan wel?

Nederlanders zijn goed in klagen en vertellen dat iemand het niet goed doet. Vooral onze regering heeft het flink te verduren. Er is geen maatregel of uitspraak die niet bekritiseerd wordt, hoe goed de wetenschappelijke onderbouwing ook is. Ook in mijn omgeving merk ik dat mensen gefrustreerd zijn en mopperen, maar een andere aanpak, nieuwe inzichten of oplossingen zitten daar nooit tussen. Laat ik eens een poging wagen:

Over het algemeen vind ik dat onze regering het best goed deed, tot het einde van 2020. Natuurlijk is het nooit perfect, en zijn er keuzes gemaakt die ik niet zou maken, maar over het algemeen is er goed gemeten en nagedacht, alles open en transparant. De communicatie liet wat te wensen over, maar dat kwam vooral in de ingewikkelde uitzonderingen waardoor maatregelen voor veel mensen onduidelijk waren. “Waarom zij wel en ik niet” ligt dan heel erg dichtbij, en dat is iets dat ik zelf anders had gedaan. Geen sport betekent óók geen voetbal. Niet samenkomen in een clubhuis betekent óók geen kerkdiensten. Gelijke monikken, gelijke kappen.

Er is nog iets anders belangrijks waar onze regering wel mee was gestart, maar daarna op pijnlijke wijze heeft laten liggen: Signaalwaarden. Er werd een prachtig dashboard gebouwd, waarin het aantal positieve tests, ziekenhuisopnames en allerlei andere meetgegevens op te zien waren. Aan een aantal van die getallen werden “signaalwaarden” gekoppeld. Voor mij persoonlijk heeft de geloofwaardigheid van onze regering een flinke deuk opgelopen door vervolgens niets met die signaalwaarden te doen. Een voorbeeld van de cijfers en de gruwelijke overschreiding van hun signaalwaarden zie je hieronder:

Wat mij betreft lag hier een cruciale kans om meer draagvlak te creeren en mensen zelf controle te geven over het verloop van de pandemie. Laten we even het aantal opnames op de Intensive Care nemen als voorbeeld:

In bovenstaande grafiek zien we dat op 22 september vorig jaar de signaalwaarde van 10 IC opnames per dag overschreden werd. En in de weken daarvoor zagen we dat al oplopen. Wat mij betreft had het beleid en persconferenties voorafgaand aan 22 september simpeler gekund:

1. We hebben met zijn allen besloten dat we de IC’s niet willen overbelasten. Daarvoor moeten we onder de 10 IC opnames per dag blijven.
2. Als we zien dat we die 10 naderen, wijzen we op het dashboard, en leggen uit met welke simpele maatregelen iedereen zelf kan zorgen dat dat naar beneden gaat (1,5 meter, handen wassen, thuisblijven).
3. Voordat de grenswaarde wordt overschreden wordt maken we duidelijk welke regeringsmaatregelen dan in werking treden (gestaffeld). Bijvoorbeeld:
   
   • Bij meer dan 10 IC opnames per dag gaan de winkels dicht.
     
   • Bij meer dan 12 IC opnames per dag gaan de sportscholen dicht.
     
   • Bij meer dan 14 IC opnames per dag gaan de scholen dicht.
     
   • Bij meer dan 16 opnames volgt er een avondklok.
     En andersom: Bij minder dan 16 opnames vervalt de avondklok, en zo verder.

Door mensen van te voren uit te leggen waneer maatregelen ingaan, en hoe ze daar zelf invloed op hebben maak je ze eigenaar van het probleem. Hierdoor wordt heel duidelijk dat je eigen acties resulteren in het openhouden of sluiten van horeca of scholen. Mijn stelling is dat als we deze tactiek vanaf vorig jaar zomer hadden gevolgd de uitbraak met de kerst veel kleiner was geweest. Misschien hadden dan nu alweer horeca en winkels open gekund in dezelfde vorm als vorig jaar zomer.

Overigens zou ik zelf niet de IC opnames als signaalwaarde nemen, omdat die te lang naijlt. De acties van vandaag zie je pas over 2 a 3 weken terug in de IC opnames. Omdat we tegenwoordig veel meer en veel beter testen lijkt het het percentage positieve tests een veel werkbaarder getal omdat gedrag van deze week ook deze week terug te zien is in de testresultaten (u weet wel, dat wat onze journalisten constant incorrect “besmettingen” blijven noemen).

We hoeven niet terug in de tijd om dit nu in te voeren, en het geeft gelijk het “perspectief” waar we allemaal zo naar hunkeren:

1. De avondklok vervalt zodra het percentage positief geteste personen onder de 5% valt (eenvoudig doel)
2. Om dit te bereiken moeten we de maatregelen (1,5 meter, thuiswerken, handen wassen, mondkapjes) volgen (eenvoudig middel)
3. Het percentage is voor iedereen te zien op het coronadashboard (eenvoudig inzicht)

Alle middelen zijn al voorhanden. Een kleine aanpassing in communicatie, houding en beleid is voldoende. Het is misschien zelfs een goed idee om dit per regio inzichtelijk te maken, als een soort “gamification”, waarbij regios onderling de “competitie” aan kunnen. Naar een hoofdprijs hoef je niet te zoeken, iedereen weet heel goed wat dat is.

Overigens is deze hele discussie natuurlijk over als we eindenlijk allemaal zijn ingeent, dat is iets waar de Europeesche Unie en onze regering wel iets steviger in de wedstrijd had mogen gaan zitten. Want van de “eerlijke verdeling van vaccins” waar iedereen het vorig jaar zo roerend over eens was is echt nog geen sprake. The proof of the pudding is in the eating.